Vervoer en transport in vroeger tijden

Buitenposters: architect Nanning Bulthuis

De leeftijd en naam van Buitenpost

Over de leeftijd en de naam van ons dorp staat niets vast. Toch kunnen we wel een aantal aannemelijke zaken hierover melden. Er zijn meerdere theoriën over het ontstaan van de naam Buitenpost. Enkele van de meest gangbare volgen nu.

Ontstaan en de ontwikkeling van Buitenpost in het kort

Na de Tweede Wereldoorlog begon er een behoorlijke groei in het aantal inwoners van Buitenpost te komen. Van 1856 tot 1940 ging dit langzaam. Maar na 1960 kwam er schot in. In dit jaar liep het op tot de 3000, nu in 2021 naderen we het dubbele en vinden we met z’n allen onderdak in totaal ruim 2400 woningen.

Het Buitenpost kort na de oorlog

Marijke ter Vrugte kwam in de oorlog als vluchtelinge naar ons dorp. Ze schreef een verhaal over haar herinneringen van ons dorp in de jaren '40 en '50.

Buitenpost rond de Tweede Wereldoorlog

Smid Jaap Noordhof kende het dorp door en door. In 2004 schreef hij een lezenswaardig verhaal over zijn jeugdherinneringen in de jaren '30, '40 en '50 in ons dorp.

De verdwenen states

Vanaf haar vroegste begin hebben er in Buitenpost states gestaan. Deze voorname woningen werden bewoond door de meer voorname families in ons dorp. Ze zijn alle verdwenen. In dit verhaal een overzichtje.

Het Buitenpost van Garmt Stuiveling

Dit verhaal werd geschreven door Garmt Stuiveling (foto rechts). Garmt genoot in het midden van de vorige eeuw landelijke bekendheid als taalkundige, schrijver, dichter en vertegenwoordiger van diverse landelijke organisaties. Zijn relaas geeft een bijzonder sfeerbeeld van ons dorp rond 1930 en laat zeker ook zijn literaire kwaliteiten zien.

Het Jeltingahuis, van rentenierswoning naar gemeentehuis

Het Jeltingahuis werd in 1877 gebouwd als woonhuis. Na verschillende bewoners gekend te hebben werd het in 1961 gemeentehuis. Een kleine geschiedenis van deze voorname blikvanger in ons dorp.

De Gerbo-zalen aan de Voorstraat

De statigheid van 'dit huis met de 6 pilaren' is geen wonder - het begon als gemeentehuis. Maar daarna had nog een gevarieerde carrière. Een kleine geschiedschrijving.

De Mariakerk aan de Oude Havenstraat

Als oudste gebouw van Buitenpost heeft de Mariakerk een rijke geschiedenis. Niet alleen de buitenkant heeft veel te vertellen, ook het interieur is bijzonder te noemen. Het was eeuwenlang het centrale punt in het dorp waar werd gebeden en vergaderd, begraven en gevierd.

Hoofdplaats van Achtkarspelen

Buitenpost is niet altijd de hoofdplaats van de gemeente Achtkarspelen geweest. Ook Augustinusga, waar tot 1827 het grietenijhuis (de grietenij was de voorloper van de gemeente) heeft gestaan, was lange tijd zetel van Achtkarspelen.